Làng cổ Phước Tích – Di sản làng nghề gốm hàng trăm năm tuổi ở Thừa Thiên Huế

Nằm ẩn mình bên dòng sông Ô Lâu hiền hòa, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 40 km về phía Bắc, Làng cổ Phước Tích là một viên ngọc quý giữa lòng cố đô. Được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 2009, làng không chỉ là nơi lưu giữ những nếp nhà rường cổ kính mà còn tự hào với nghề gốm truyền thống hàng trăm năm tuổi, mang đến một không gian yên bình, cổ kính. Cùng Lalago khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo và những trải nghiệm thú vị đang chờ đợi bạn tại đây qua bài viết sau!

1. Đôi nét về làng cổ Phước Tích

Làng cổ Phước Tích tọa lạc bên bờ nam của sông Ô Lâu, một con sông tự nhiên làm ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên Huế và Quảng Trị. Vị trí đắc địa này không chỉ tạo nên cảnh quan thơ mộng, hữu tình với những bãi bồi phù sa màu mỡ mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của làng nghề truyền thống. Con sông Ô Lâu không chỉ cung cấp nguồn đất sét dồi dào cho nghề gốm mà còn là tuyến giao thương huyết mạch, giúp sản phẩm gốm Phước Tích vươn xa, vang danh một thời.

Lịch sử hình thành của làng có thể truy vết từ năm 1470, dưới thời vua Lê Thánh Tông, khi những người dân đầu tiên đến đây khai phá, lập làng. Ban đầu, làng được gọi là Phúc Giang, mang ý nghĩa về một dòng sông của sự may mắn, phồn thịnh. Trải qua các thời kỳ lịch sử đầy biến động, làng đã từng đổi tên thành Hoàng Giang dưới triều Tây Sơn, và cuối cùng được vua Gia Long đổi tên thành Phước Tích, mang ý nghĩa sâu xa là “tích lũy phúc đức”. Cái tên này không chỉ thể hiện mong ước về một cuộc sống an lành, thịnh vượng mà còn là lời nhắc nhở về truyền thống đạo đức, giữ gìn giá trị văn hóa của bao thế hệ cư dân.

Trong hơn 500 năm hình thành và phát triển, làng Phước Tích vẫn giữ được hồn cốt của một làng quê Việt cổ, đặc biệt là nghề gốm truyền thống vang danh một thời. Đây không chỉ là một làng cổ thông thường mà còn là một bảo tàng sống, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể quý báu của lịch sử.

Làng cổ Phước Tích nằm yên bình bên bờ sông Ô Lâu

2. Hướng dẫn đường đi đến làng cổ Phước Tích

Làng cổ Phước Tích nằm cách trung tâm thành phố Huế chỉ khoảng 40 km về phía Bắc. Từ trung tâm, du khách có thể dễ dàng di chuyển bằng các phương tiện như:

• Xe máy/Ô tô cá nhân: Đây là lựa chọn phổ biến nhất, cho phép bạn chủ động về thời gian và lịch trình. Từ trung tâm thành phố, bạn đi theo Quốc lộ 1A về hướng Bắc. Đến gần cầu Mỹ Chánh thuộc huyện Hải Lăng, Quảng Trị, bạn rẽ phải vào Quốc lộ 49B hoặc đường liên tỉnh 11B. Đi thêm khoảng 1km qua cây cầu bắc ngang sông Ô Lâu là sẽ đến làng Phước Tích.
• Taxi/Xe ôm công nghệ: Nếu đi theo nhóm hoặc không quen đường, bạn có thể thuê taxi hoặc sử dụng các ứng dụng xe ôm công nghệ để đến thẳng làng. Chi phí cho quãng đường này sẽ tùy thuộc vào loại xe và thời điểm di chuyển.
• Tour du lịch: Nhiều công ty du lịch như Lalago có tổ chức các tour du lịch đến Làng cổ Phước Tích, thường kết hợp với các điểm tham quan khác ở huyện Phong Điền hoặc vùng lân cận. Đây là lựa chọn tiện lợi nếu bạn muốn có hướng dẫn viên và không phải lo lắng về việc di chuyển.

Con đường dẫn vào làng cổ Phước Tích dễ dàng di chuyển

3. Khám phá kiến trúc và không gian độc đáo của làng cổ

Điểm đặc biệt nhất của Làng cổ Phước Tích chính là hệ thống kiến trúc và không gian làng độc đáo, gần như nguyên vẹn sau hàng trăm năm. Làng hiện còn bảo tồn khá nguyên vẹn 38 ngôi nhà rường cổ, trong đó có 12 nhà thờ họ và 26 nhà ở của người dân có tuổi đời trên 100 năm, thậm chí 200 năm. Những ngôi nhà này được xây dựng theo kiến trúc truyền thống của Huế với kết cấu gỗ chắc chắn, mái ngói đỏ, và các chi tiết chạm khắc hoa văn tinh xảo trên tường, xà nhà, cột. Bao quanh các nhà rường thường là không gian vườn rộng rãi với những hàng cây chè tàu xanh mướt, tạo nên vẻ đẹp hài hòa, thanh bình và không khí trong lành.

Bên cạnh nhà rường, làng cổ Phước Tích ở Huế còn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ của một làng quê Việt Nam với cây đa, bến nước, sân đình, những con đường gạch rêu phong và hàng chè tàu thẳng tắp. Dòng sông Ô Lâu hiền hòa bao bọc ba phía của làng, tạo nên một bức tranh thủy mặc hữu tình. Không gian ở đây tĩnh lặng, trong lành, mang đến cảm giác thư thái, tách biệt hoàn toàn với sự xô bồ của cuộc sống hiện đại. Đây thực sự là một bảo tàng sống, nơi bạn có thể chạm vào và cảm nhận chiều sâu văn hóa lịch sử.

Nhà rường cổ mang kiến trúc truyền thống tại làng Phước Tích

4. Trải nghiệm các hoạt động hấp dẫn tại làng cổ Phước Tích

4.1. Ghé thăm xưởng gốm Phước Tích và thử làm gốm thủ công

Làng cổ Phước Tích tự hào với nghề gốm truyền thống có lịch sử hơn 500 năm. Sản phẩm gốm Phước Tích nổi tiếng bởi độ bền, chất lượng và kỹ thuật chế tác điêu luyện, từng được dùng để tiến vua. Dù trải qua nhiều thăng trầm và có thời điểm tưởng chừng mai một, nghề gốm vẫn được người dân nỗ lực khôi phục và phát triển mạnh mẽ. Khi đặt chân đến đây, bạn không chỉ được ghé thăm các lò gốm truyền thống đang đỏ lửa, tận mắt chứng kiến quy trình làm ra những sản phẩm gốm tinh xảo từ khâu chọn đất sét, nhào nặn, tạo hình trên bàn xoay, đến công đoạn nung trong những lò truyền thống và tráng men đầy khéo léo. Đặc biệt hơn, bạn còn có thể tự tay thử sức nặn những sản phẩm gốm dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của các nghệ nhân địa phương. Đây là một trải nghiệm vô cùng thú vị và đáng nhớ, giúp bạn hiểu rõ hơn về sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của người thợ gốm và mang về những món quà lưu niệm độc đáo mang dấu ấn cá nhân.

Trải nghiệm tự tay làm gốm tại làng cổ Phước Tích

4.2. Tìm hiểu di tích đình làng, miếu thờ, nhà thờ họ cổ

Làng Phước Tích có tới 13 di tích tín ngưỡng bao gồm đình, chùa, đền, miếu cổ kính như Chùa Phước Bửu, Miếu Đôi, Miếu Quảng Tế,… Đặc biệt, làng còn có cây thị cổ thụ hơn 500 năm tuổi, gắn liền với nhiều truyền thuyết và được công nhận là “Cây Di sản Việt Nam”. Việc khám phá những di tích này không chỉ giúp bạn chiêm ngưỡng kiến trúc cổ mà còn hiểu thêm về đời sống tâm linh và văn hóa tín ngưỡng của người dân Phước Tích.

Di tích Chùa Phước Bửu cổ xưa trong làng Phước Tích

4.3. Tham gia tour đi bộ, đạp xe quanh làng và thưởng thức ẩm thực địa phương

Để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp thanh bình và không khí trong lành của làng, hãy thuê một chiếc xe đạp hoặc đơn giản là đi bộ để khám phá mọi ngóc ngách. Những con đường nhỏ rải gạch rêu phong sẽ dẫn bạn qua những khu vườn xanh mướt, những hàng chè tàu thẳng tắp, và mở ra cảnh quan sông nước thơ mộng của sông Ô Lâu. Bạn sẽ có cơ hội ngắm nhìn vẻ đẹp kiến trúc của từng ngôi nhà rường cổ, chụp những bức ảnh đẹp và hòa mình vào nhịp sống chậm rãi của làng quê. Đừng quên dành thời gian nếm thử các món ăn truyền thống của Huế tại các nhà dân hoặc các quán nhỏ trong làng. Người dân làng cổ Phước Tích nổi tiếng hiếu khách và thân thiện; trò chuyện với họ để hiểu thêm về lịch sử làng, cuộc sống thường nhật và những câu chuyện thú vị về nghề truyền thống, cảm nhận sự mộc mạc và chân thành của người dân xứ Huế.

Du khách trải nghiệm tour đạp xe quanh Làng cổ Phước Tích

5. Lưu ý và thời điểm lý tưởng để ghé thăm làng cổ Phước Tích

Để có một chuyến đi trọn vẹn và ý nghĩa, bạn nên lưu ý một vài điều sau khi tham quan Làng cổ Phước Tích ở Huế:

• Thời điểm tham quan: Làng cổ Phước Tích đẹp quanh năm với vẻ đẹp riêng của từng mùa. Tuy nhiên, nếu bạn muốn cảm nhận không khí sôi động của làng nghề, hãy đến vào các dịp lễ hội truyền thống hoặc vào mùa cao điểm làm gốm. Thời tiết ở Huế có thể nắng nóng vào mùa hè hoặc mưa nhiều vào mùa đông, vì vậy hãy kiểm tra dự báo thời tiết trước chuyến đi để chuẩn bị phù hợp.
• Trang phục: Nên mặc trang phục thoải mái, lịch sự để tiện cho việc đi lại và tham quan các di tích tâm linh. Mang theo mũ, nón, ô/dù và kem chống nắng để bảo vệ mình khỏi nắng mưa.
• Bảo vệ cảnh quan: Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi và tôn trọng không gian sống của người dân địa phương. Hãy tham quan một cách có ý thức để bảo tồn di sản quý giá này.
• Tìm hiểu trước: Một chút kiến thức về lịch sử và văn hóa làng sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về những giá trị mà Phước Tích mang lại, khiến chuyến đi thêm phần ý nghĩa.

Ngày hội “Hương xưa làng cổ” rộn ràng, sôi động ở Huế

Làng cổ Phước Tích là một viên ngọc quý của vùng đất cố đô Huế, nơi thời gian dường như ngưng đọng, giữ lại trọn vẹn những nét đẹp bình dị nhưng đầy quyến rũ của làng quê Việt Nam. Đến đây, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc cổ kính, tìm hiểu làng nghề truyền thống mà còn được hòa mình vào không gian sống thanh bình, cảm nhận sự hiếu khách của người dân địa phương. Lalago thấy đây là một địa điểm xứng đáng để bạn cho vào lịch trình tham quan Huế của mình.