Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa có gì đặc sắc mà du khách không nên bỏ lỡ?

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của ngư dân miền biển Nam Trung Bộ. Đây là một hình thức nghi lễ vừa mang ý nghĩa tâm linh vừa là dịp hội tụ văn hóa dân gian đặc sắc. Hãy cùng Lalago khám phá lễ hội để hòa mình vào không khí náo nhiệt và tìm hiểu nét đẹp tín ngưỡng gắn liền với đời sống biển cả nhé!

Nguồn gốc của lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa bắt nguồn từ tín ngưỡng dân gian của ngư dân ven biển, gắn liền với nghề đánh bắt thủy sản. Người dân tin rằng việc tổ chức lễ hội sẽ cầu mong thần Nam Hải – tức cá Ông (cá voi) phù hộ cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng.

Theo truyền thuyết của cư dân miền duyên hải, cá Ông thường cứu giúp ngư dân thoát nạn trên biển, nên được tôn kính như vị thần hộ mệnh. Dưới triều Nguyễn, cá Ông được sắc phong “Nam Hải Đại Tướng Quân” nhằm ghi nhận công đức bảo trợ ngư dân trước sóng to gió lớn. Khi cá Ông dạt vào bờ, ngư dân làm lễ an táng long trọng và lập lăng thờ để ghi nhớ công đức.

Dần dần, lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa không chỉ là nghi lễ cúng tế mà còn trở thành sinh hoạt văn hóa cộng đồng đặc sắc. Nó thể hiện lòng biết ơn biển cả, gắn kết tinh thần đoàn kết và niềm tin vào cuộc sống no ấm.

Ngày nay, lễ hội Cầu Ngư Nha Trang vẫn được duy trì hàng năm tại nhiều làng chài ven biển. Lễ hội được diễn ra tại chùa Ông (TP. Nha Trang), kéo dài liên tục 3 ngày 3 đêm vào mùa ra khơi hằng năm, thường rơi vào tháng Hai hoặc tháng Ba âm lịch. Đây là dịp để ngư dân Khanh Hòa tưởng nhớ tổ tiên nghề cá, tri ân thần linh và vui chơi sau những ngày dài lênh đênh trên biển.

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ Cá Ông

Tìm hiểu ý nghĩa lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa

Lễ hội Cầu Ngư mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc khi ngư dân dâng lễ để bày tỏ lòng biết ơn cá Ông – vị thần biển được tin là đã cứu giúp họ vượt qua sóng to gió lớn. Đây cũng là dịp người dân địa phương cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt được mùa và cuộc sống sung túc hơn.

Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng, lễ hội còn thể hiện sự gắn kết cộng đồng, khi mọi người trong làng cùng nhau chuẩn bị và tham gia nghi lễ. Không chỉ là nơi để bày tỏ niềm tin, đây còn là dịp thắt chặt tình làng nghĩa xóm, giữ gìn truyền thống lâu đời của người dân miền biển.

Ngày nay, lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa còn trở thành một điểm nhấn văn hóa – du lịch đặc sắc, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Thông qua lễ hội, hình ảnh con người Khánh Hòa hiền hòa, mến khách cùng đời sống văn hóa biển cả đặc sắc được quảng bá rộng rãi tới bạn bè trong và ngoài nước.

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ Cá Ông

Các nghi thức quan trọng trong lễ hội Cầu Ngư

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa không chỉ là chuỗi nghi lễ trang nghiêm mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa tín ngưỡng và văn hóa sinh hoạt cộng đồng. Dưới đây là các nghi thức chủ yếu, từ mở màn đến kết lễ, mang ý nghĩa linh thiêng trong hành trình cầu ngư của ngư dân “xứ Trầm Hương”.

Lễ Rước Sắc – Phần mở màn trang trọng

Lễ Rước Sắc mở đầu lễ hội bằng nghi thức Thỉnh Sắc tại nhà Tiền Hiền – nơi các bô lão dâng hương để mời thần Nam Hải về làng. Đoàn rước sắc sau đó diễu hành qua các tuyến đường làng, mang theo cờ lọng, trống chiêng thu hút rất đông người dân tham gia. Khi sắc phong được rước về đến Lăng Ông, nghi thức Khai Sắc sẽ được thực hiện, chính thức phát lệnh mở màn lễ hội.

Đoàn rước bao gồm nhiều tầng lớp dân làng từ chức sắc, bô lão đến thanh niên, tạo nên không khí trang nghiêm. Với cờ phướn rực rỡ và âm thanh trống chiêng vang vọng, cảnh rước sắc thu hút sự chú ý và lòng thành kính từ cộng đồng. Hành trình rước sắc như lời mời thần linh ngự đến, mở ra chuỗi nghi lễ tiếp theo.

Lễ Rước Sắc không chỉ là nghi thức khởi đầu mà còn là biểu tượng của sự liên kết giữa trời biển và con người. Qua nghi thức này, người dân Khánh Hòa thể hiện lòng thành kính, mong thần linh nghe thấy lời khẩn cầu và đồng hành cùng họ trong mùa biển mới.

Lễ hội được mở màn bằng nghi thức Rước Sắc

Lễ Nghinh Ông – Nghi thức rước cá Ông từ biển về

Trong lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa, lễ Nghinh Ông thường diễn ra vào sáng sớm khi thủy triều dâng lên. Đoàn thuyền trang bị cờ lọng, lễ vật ra khơi để đón linh hồn cá Ông. Trên mỗi chiếc thuyền, lễ vật, hương án và người tham gia được sắp đặt trang nghiêm để tiến hành nghi thức. Khi thuyền rước trở về, đoàn múa Siêu và người dân đứng đợi sẵn để thực hiện phần nhập điện, đón thần linh vào đình.

Nghi thức này không chỉ mang ý nghĩa mời Ông Nam Hải hiện diện mà còn thể hiện niềm tin vào công đức cứu giúp của cá Ông giữa sóng gió biển khơi. Khung cảnh thuyền trên biển hòa vào tiếng trống chiêng, tiếng hò vọng vọng tạo nên hình ảnh linh thiêng và đầy xúc động. Đây cũng là thời điểm thu hút đông người dân lẫn du khách chứng kiến, cảm nhận không khí linh thiêng của lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa.

Lễ Nghinh Ông được xem là cầu nối giữa thế giới biển cả và cộng đồng ngư dân trên đất liền. Mỗi ánh mắt dõi theo đoàn thuyền về bến là mỗi lời thỉnh cầu mong bình an, biển lặng, mùa cá đầy khoang cho mùa biển mới.

Ngư dân địa phương đón linh hồn cá Ông từ biển về

Hò Bá Trạo – Tiết mục diễn xướng đặc trưng

Trong lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa, hò Bá Trạo là một nghệ thuật diễn xướng dân gian độc đáo. Nó hòa quyện giữa hát, múa và diễn trò nhằm tái hiện nhịp sống lao động của ngư dân trên biển.

Đội hình biểu diễn thường gồm khoảng 15 – 19 trai tráng khỏe mạnh, mặc trang phục truyền thống, đồng diễn các động tác chèo thuyền, thả lưới, vượt sóng. Lời ca mộc mạc ca ngợi công đức cá Ông, đồng thời gửi gắm ước vọng bình an khi ra khơi.

Trong từng lớp diễn, người xem dễ dàng nhận ra hành trình biển cả. Đó là khoảnh khắc ra khơi đầy hứng khởi đến cảnh vật lộn với bão tố rồi hân hoan trở về với khoang cá đầy. Các diễn viên sử dụng cử chỉ và động tác linh hoạt, khi nhẹ nhàng, khi dồn dập để gợi nhịp chèo và sóng nước. Chính sự sinh động ấy giúp khán giả vừa nghe vừa hình dung được toàn bộ hành trình lao động khắc nghiệt nhưng tràn đầy niềm tin của ngư dân.

Hò Bá Trạo không chỉ dừng lại ở giá trị nghệ thuật mà còn là biểu tượng tinh thần gắn liền với văn hóa biển đảo của cư dân Khánh Hòa. Thông qua lời ca tiếng hát, ngư dân thể hiện lòng tri ân cá Ông, cầu mong mưa thuận gió hòa và cuộc sống sung túc. Đây cũng là tiết mục khiến lễ hội Cầu ngư ở Khánh Hòa thêm phần hấp dẫn, tạo ấn tượng sâu sắc cho du khách xa gần.

Hò Bá Trạo mang đậm giá trị nghệ thuật và nét văn hoá miền biển

Lễ Tỉnh Sanh và Tế Chánh – Nghi thức cầu an, cầu ngư

Lễ Thỉnh Sanh là nghi thức cúng tế các nhiên thần được tiến hành song song khi đoàn rước Ông ra biển. Nó thường sử dụng heo sống nguyên con làm vật tế. Trong thời gian ấy, các bô lão và người dân ở Lăng Ông thực hiện nghi thức Tỉnh Sanh, dâng lễ vật và khấn nguyện với thần linh.

Sau khi đoàn rước trở về, nghi thức Tế Chánh được cử hành với bài văn tế trang trọng, dâng hương và lễ vật cầu cho mưa thuận gió hòa. Hoạt động này thường diễn ra vào giờ thiêng (từ 10 giờ sáng đến 11 giờ trưa) khi mọi nghi thức phụ đã hoàn tất. Cảnh người dân im lặng, bô lão chủ tế đọc văn tế hòa trong khói hương nghi ngút là phần thiêng liêng nhất trong lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa.

Sự kết hợp giữa Tỉnh Sanh và Tế Chánh giúp hình ảnh lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa mang đầy đủ chiều sâu tâm linh và sự trang nghiêm. Qua các nghi lễ này, người dân thể hiện niềm tin bất biến vào sự che chở của cá Ông và mong ước về một năm biển yên sóng lặng, đánh bắt thuận lợi.

Lễ Tỉnh Sanh và Tế Chánh được tổ chức trang nghiêm, chỉn chu

Thứ lễ, Tôn vương và Lễ Tống Na – Hình thức cầu siêu cho cô hồn biển

Thứ lễ là nghi thức hát cúng linh thiêng được tổ chức không thường niên, thường 2 – 3 năm mới tiến hành một lần. Hoạt động nhằm tôn vinh công đức thần linh và cầu nguyện cho mùa biển mới thuận lợi. Trong nghi lễ này, các gánh hát bội được mời về biểu diễn những trích đoạn cổ truyền, ca ngợi sự che chở của cá Ông và gửi gắm ước vọng bình an.

Sau Thứ lễ là Tôn vương – phần nghi lễ mang tính biểu trưng cao, tái hiện hình ảnh thần Nam Hải như một vị thánh bảo hộ giúp con người vượt qua sóng gió. Những màn trình diễn trang trọng và thiêng liêng trong Tôn vương thể hiện lòng biết ơn sâu sắc cũng như mong cầu quốc thái dân an, biển lặng sóng yên.

Sau phần tế lễ chính, người dân tiến hành lễ Tống Na nhằm tiễn đưa các vong linh trôi dạt, không nơi nương tựa về với biển khơi. Họ chuẩn bị một chiếc ghe nhỏ bằng tre nứa, đặt lễ vật và đốt vàng mã trước khi thả xuống biển như một lời tiễn biệt linh thiêng.

Lễ Tống Na thể hiện tinh thần nhân ái và lòng từ bi của cư dân miền biển khi họ không chỉ cầu nguyện cho người sống mà còn tưởng nhớ cả những linh hồn đã khuất. Qua đó, lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa không chỉ mang ý nghĩa tín ngưỡng mà còn phản chiếu giá trị nhân văn sâu sắc trong đời sống cộng đồng ven biển.

Ngư dân Khánh Hòa tổ chức lễ cầu siêu cho các linh hồn ngoài biển khơi

Hoạt động vui chơi dân gian trong lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa

Sau khi hoàn tất các nghi lễ trang trọng, lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa bước sang phần hội sôi động, thu hút đông đảo người dân và du khách. Đây là lúc bầu không khí náo nhiệt lan tỏa với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và trò chơi dân gian đặc sắc.

Đua thuyền truyền thống

Trên mặt biển xanh ngắt, những con thuyền rực rỡ sắc màu lao đi vun vút trong tiếng trống giục và tiếng reo hò cổ vũ náo nhiệt. Không chỉ là cuộc tranh tài về sức mạnh và sự khéo léo, đua thuyền còn gửi gắm khát vọng chinh phục biển khơi và tinh thần đoàn kết bền chặt của ngư dân.

Hoạt động đua thuyền truyền thống sôi động

Các trò chơi dân gian vui nhộn

Trong lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa, các trò chơi dân gian như kéo co, nhảy bao bố, đi cà kheo hay lắc thúng,… đều mang lại tiếng cười giòn giã cho người tham gia lẫn khán giả. Những trò chơi mộc mạc này gợi lại nhịp sống dân dã của làng biển đồng thời giúp gắn kết các thế hệ trong không khí hội hè sôi động.

Du khách thích thú tham gia thi lắc thúng trong lễ hội Cầu Ngư

Văn nghệ quần chúng

Sân khấu lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa trở nên rực rỡ với những điệu múa lân, làn điệu hò đối, tiếng hát bội ngân vang và đặc biệt là Hò Bá Trạo. Mỗi màn biểu diễn không chỉ đem lại niềm vui mà còn góp phần giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của bà con vùng duyên hải Nam Trung Bộ.

Các tiết mục hát bội, hò đối đem đến niềm vui cho khán giả

Các cuộc thi nhỏ trong lễ hội Cầu Ngư

Bên cạnh đó các trò chơi dân gian, lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa còn có những cuộc thi như đan lưới, đấu vật, vật tay hay bóng chuyền tạo sân chơi gắn kết cộng đồng. Các hoạt động này vừa tăng sự hào hứng vừa khẳng định tinh thần lao động bền bỉ và sức sống mạnh mẽ của ngư dân.

Cuộc thi đan lưới diễn ra gay cấn với những đôi tay thoăn thoắt

Lễ hội Cầu Ngư ở Khánh Hòa chính là cánh cửa dẫn bạn vào thế giới tâm linh, đầy ắp nghĩa tình của người dân miền biển Nam Trung Bộ. Nếu có dịp ghé phố biển bạn hãy lên kế hoạch để trải nghiệm lễ hội văn hóa độc đáo này. Bạn cũng đừng quên theo dõi Lalago để cập nhật thêm nhiều thông tin du lịch hấp dẫn khác nhé!