Thành cổ Châu Sa: Di tích nghìn năm chứng tích huy hoàng của người Chăm

Thành cổ Châu Sa nằm bên dòng sông Trà Khúc hiền hòa, là di tích hơn nghìn năm tuổi, lưu giữ dấu ấn vàng son của vương quốc Chăm Pa xưa. Những bức tường thành rêu phong, nền móng cổ kính gợi về một thời kỳ thịnh trị, giao thương sầm uất. Đến đây, bạn sẽ được đắm chìm trong không gian trầm mặc, lắng nghe tiếng thì thầm của lịch sử giữa gió trời mênh mang. Hãy cùng Lalago thảnh thơi khám phá từng góc thành, cảm nhận nhịp thở cổ xưa hòa cùng thiên nhiên bình yên nhé.

1. Thành cổ Châu Sa ở đâu?

Thành cổ Châu Sa tọa lạc tại xã Tịnh Châu, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi, cách trung tâm thành phố chỉ khoảng 7km về phía Đông Bắc, rất thuận tiện để ghé thăm. Thành có vị trí đặc biệt khi phía nam giáp sông Trà Khúc hiền hòa, phía bắc là sông Hàm Giang, phía đông tiếp giáp cánh đồng Dinh rộng lớn và phía tây tựa vào núi Bàn Cờ. Không chỉ mang giá trị lịch sử, nơi đây còn sở hữu khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, yên bình.

Thành cổ Châu Sa nhuốm màu thời gian, trầm mặc và uy nghi.

2. Cách di chuyển đến thành cổ Châu Sa

Để di chuyển đến thành cổ Châu Sa từ trung tâm thành phố Quảng Ngãi, du khách bắt đầu hành trình bằng cách đi theo Quốc lộ 1A hướng về phía Bắc. Khi đến ngã rẽ Hoàng Sa, bạn rẽ phải và tiếp tục chạy thẳng. Gặp vòng xuyến, hãy đi theo lối ra thứ ba để vào Quốc lộ 24B, sau đó rẽ trái và chạy khoảng 300 mét, tiếp tục rẽ phải tại khu vực Bưu Điện Văn Hóa Xã Tịnh Châu.

Từ đây, chỉ cần đi thêm 300 mét nữa rồi rẽ trái, bạn sẽ đến được khu vực thành cổ Châu Sa, thuộc xã Tịnh Châu, huyện Sơn Tịnh. Cung đường di chuyển khá dễ dàng, đường xá rộng rãi, thoáng mát, rất thích hợp để vừa đi vừa ngắm cảnh làng quê yên bình ven đường.

Một góc thành cổ tĩnh lặng, gợi nhớ vàng son đã qua

3. Lịch sử hình thành và giá trị của thành cổ Châu Sa

Thành cổ Châu Sa được xây dựng vào năm 903, dưới thời vua Sri Indravarman II của vương quốc Chăm Pa. Thành không chỉ là công trình phòng thủ quan trọng, mà còn từng giữ vai trò trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và tôn giáo của vương quốc Chăm Pa vào cuối thế kỷ 9, đầu thế kỷ 10. Đây từng là nơi giao thương sôi động giữa Chăm Pa và các quốc gia lân cận.

Đến năm 1471, sau cuộc nam tiến của vua Lê Thánh Tông, thành trở thành đồn binh quan trọng và duy trì vai trò quân sự cho đến khi thành Quảng Ngãi được xây dựng năm 1807. Năm 1924, kiến trúc sư người Pháp Henry Parmentier đã phát hiện những di chỉ quý giá và mang về trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm ở Đà Nẵng. Trước năm 1975, thành được gọi là đồn Sơn Thành, phục vụ quân sự của chính quyền Sài Gòn. Sau 1975, nơi đây trở thành khu dân cư và đất canh tác.

Dấu tích xưa vẫn kiên cường giữa đất trời Quảng Ngãi

4. Kiến trúc độc đáo của thành cổ Châu Sa

Thành cổ Châu Sa không chỉ nổi bật bởi bề dày lịch sử mà còn gây ấn tượng mạnh với kiến trúc phòng thủ đặc sắc, kết hợp hài hòa giữa bàn tay con người và thiên nhiên. Thành nội có hình vuông gần chuẩn, kích thước khoảng 580m x 540m, với tường thành cao từ 4 đến 6m, chân thành rộng 20 – 25m, mặt thành rộng từ 5 – 8m, tạo nên cảm giác kiên cố và vững chãi. Bao quanh thành là hào nước rộng từ 20 – 25m, vừa là tuyến phòng thủ tự nhiên vừa tăng vẻ uy nghi, tách biệt thành với không gian bên ngoài.

Một góc nhìn thơ mộng, giao hòa thiên nhiên và di tích

Năm cửa ra vào của thành nội được bố trí đều ở các hướng Đông, Tây, Nam, Bắc và Tây Nam, mang đậm tính chiến lược. Đặc biệt, cửa phía Nam được gia cố kỹ lưỡng, đóng vai trò là cửa chính, mở ra hướng sông Trà Khúc — con sông lớn nhất Quảng Ngãi, thuận tiện giao thương và phòng thủ. Hai gọng thành hay còn gọi là “càng cua” nối liền thành với sông, đóng vai trò như những cánh tay vươn dài bảo vệ và tiếp tế.

Trong khi đó, thành ngoại được khéo léo thiết kế nhờ tận dụng địa hình tự nhiên với đồi núi thấp, rạch nước, ao đầm. Bờ thành phía Tây và Đông được đắp kiên cố, còn phía Bắc dựa vào thế núi hùng vĩ, tạo nên lá chắn tự nhiên vững chắc. Phía Nam thì mở ra sông Trà Khúc, vừa thoáng đãng vừa thuận tiện khi cần rút lui hoặc giao lưu đường thủy.

Tường đất rêu phong kể chuyện ngàn năm lịch sử

5. Thành cổ Châu Sa có gì để khám phá?

Thành cổ Châu Sa là điểm đến đầy mê hoặc cho những ai yêu thích khám phá văn hóa và kiến trúc cổ. Đến đây, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những bức tường thành rêu phong, hệ thống hào thành độc đáo, các cổng thành cổ kính cùng khung cảnh sông núi hữu tình.

5.1. Chiêm ngưỡng kiến trúc cổ độc đáo

Ngắm nhìn kiến trúc cổ độc đáo của thành cổ Châu Sa, du khách sẽ bị cuốn hút bởi sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật xây dựng tinh xảo và yếu tố tự nhiên. Vòng thành nội gần vuông, kiên cố với tường cao, hào nước rộng bao quanh, tạo nên một hệ thống phòng thủ vững chắc và đầy ấn tượng. Năm cổng thành được bố trí khéo léo, trong đó cổng phía Nam nổi bật với quy mô lớn và vị trí chiến lược.

Hai gọng thành uốn cong như “càng cua” vươn ra sông Trà Khúc không chỉ mang tính quân sự mà còn thể hiện sự sáng tạo vượt thời của người Chăm. Thành ngoại lại khéo léo tận dụng địa hình tự nhiên với núi, sông, ao đầm, làm tăng thêm vẻ uy nghi và cổ kính. Từng viên gạch, từng đường hào đều kể lại câu chuyện oai hùng, rực rỡ của một thời vàng son.

Góc thành cổ bình yên dưới nắng chiều nhẹ nhàng

5.2. Tìm hiểu di vật, hiện vật khai quật được

Các cuộc khai quật tại thành cổ Châu Sa đã mang đến nhiều phát hiện quý giá, giúp hé lộ phần nào đời sống văn hóa, tín ngưỡng của người Chăm xưa. Một trong những di tích nổi bật là lò gốm cổ được xây dựng bằng cách khoét sâu vào sườn đồi, tường lò xếp đá vững chắc. Lò này chuyên sản xuất các tấm đất nung có nội dung liên quan đến Phật giáo, minh chứng cho sự giao thoa văn hóa và tín ngưỡng đa dạng.

Các tiểu phẩm nhỏ bằng đất nung, kích thước đồng nhất (cao 6,5cm, rộng 4cm, dài 1cm), có hình cánh sen nhọn với hình Đức Phật khắc bên trong. Theo nhà nghiên cứu Ngô Văn Doanh, nét tương đồng giữa những hiện vật này và các hiện vật tìm thấy ở Thái Lan đã chứng minh Châu Sa từng là trung tâm tôn giáo, thương mại sầm uất của vương quốc Chăm Pa.

Những di vật được phát hiện ở thành cổ Châu Sa

5.3. Trải nghiệm không gian yên bình, cổ kính

Đặt chân đến thành cổ Quảng Ngãi, du khách sẽ ngay lập tức bị cuốn hút bởi không gian yên bình, tĩnh lặng hiếm có. Nơi đây mang đậm vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc. Những bức tường thành đất phủ rêu xanh, hào nước quanh co phản chiếu bầu trời, cùng những cánh đồng, hàng tre đong đưa trong gió, tất cả tạo nên một khung cảnh thơ mộng và đầy hoài niệm. Đi dạo quanh thành, bạn như được ngược dòng thời gian, cảm nhận từng bước chân lịch sử và hơi thở của một nền văn minh từng rực rỡ.

Không gian yên bình, mát mẻ ở thành cổ

5.4. Sống chậm giữa thiên nhiên và di tích lịch sử

Thành cổ Châu Sa là nơi lý tưởng để bạn tạm gác lại nhịp sống vội vã, tận hưởng những khoảnh khắc sống chậm đầy an yên. Bước chân trên những con đường đất nhuốm màu thời gian, ngắm nhìn tường thành phủ rêu xanh, hào nước lặng lẽ ôm lấy thành, bạn sẽ cảm nhận rõ sự giao hòa tuyệt đẹp giữa thiên nhiên và di tích lịch sử.

Âm thanh của gió, tiếng lá xào xạc, cùng khung cảnh làng quê thanh bình giúp tâm hồn như được thanh lọc và tái tạo năng lượng. Đến Châu Sa, không chỉ để khám phá một chứng tích oai hùng, mà còn để tìm về sự tĩnh lặng, trân trọng từng phút giây giản dị mà quý giá.

Đường thành đất rộng, mở ra khung cảnh thanh bình

6. Gợi ý nơi lưu trú gần thành cổ Châu Sa

Khu vực quanh thành cổ Châu Sa có rất nhiều lựa chọn lưu trú đa dạng, đáp ứng nhu cầu và ngân sách khác nhau của du khách. Từ những homestay, nhà nghỉ bình dân gần trung tâm thành phố Quảng Ngãi, đến các khách sạn tiện nghi hay resort cao cấp ven sông, tất cả đều mang đến không gian nghỉ ngơi thoải mái và thuận tiện di chuyển. Với nhiều mức giá và phong cách, du khách hoàn toàn yên tâm tìm được chỗ dừng chân phù hợp cho hành trình khám phá thành cổ:

Khách sạn Central: Nằm giữa lòng thành phố nhộn nhịp, Khách sạn Central Quảng Ngãi như điểm dừng chân sang trọng dành cho những ai đam mê không khí sôi động. Với thiết kế hiện đại, dịch vụ tinh tế và tiện nghi đẳng cấp, nơi đây hứa hẹn mang đến trải nghiệm lưu trú trọn vẹn, đầy phong cách.

• Địa chỉ: 01 Lê Lợi, Chánh Lộ, Quảng Ngãi
• Điện thoại: 0255 3829 999

Căn phòng ấm cúng, mát mẻ ở khách sạn Central

Khách sạn Thiên Ấn Riverside: Khách sạn Quảng Ngãi này như một góc nhỏ bình yên giữa lòng phố, mang đến không gian hiện đại mà vẫn tĩnh tại. Với không khí trong lành, món chay thanh đạm và chi phí hợp lý, nơi đây chính là lựa chọn lý tưởng cho ai tìm kiếm sự an nhiên và trải nghiệm trọn vẹn.

• Địa chỉ: 01 An Dương Vương, Lê Hồng Phong, Quảng Ngãi
• Điện thoại: 0255 3714 468

Căn phòng 2 giường rộng rãi, thích hợp để gia đình nghỉ ngơi

Hamya Hot Springs Resort: Resort mang đến trải nghiệm nghỉ dưỡng độc đáo, kết hợp tắm bùn khoáng, suối nước nóng và spa chăm sóc sức khỏe. Kiến trúc gần gũi thiên nhiên, nội thất ấm cúng, cùng nhiều hoạt động vui chơi thú vị giúp du khách thư giãn, tái tạo năng lượng và tận hưởng trọn vẹn kỳ nghỉ.

• Địa chỉ: Thôn Mỹ Thạch Bắc, Sa Huỳnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi
• Điện thoại: 02553 767676 – 0888 989899

Hồ bơi trong xanh, mát mẻ ở khu resort

Thành cổ Châu Sa là điểm đến tuyệt vời để đắm mình trong vẻ đẹp cổ kính và không gian yên bình. Mỗi góc thành đều kể lại câu chuyện vàng son của vương quốc Chăm Pa xưa. Hãy dành trọn thời gian tận hưởng và sống chậm giữa thiên nhiên tĩnh lặng nơi đây. Để chuyến đi thêm tuyệt vời, bạn có thể liên hệ Lalago để đặt phòng dễ dàng, an tâm trải nghiệm.